Muzeum Ziemi Pyzdrskiej

Świadomość wartości dziejów tego miejsca, od dawna zakorzeniona była wśród mieszkańców Pyzdr. Nie zapomnieli o dawnej świetności miasta, w którym pobyt książąt i królów do rzadkości nie należał. Liczne legendy i historyczne wydarzenia, pamiątki i dziejów pomniki. Pamięć ta podobna do tej, z jaką czcią obdarzone zostało drzewo z pola powstańczej bitwy, byłą między innymi wyrazem utworzenia w 1957 roku Muzeum Ziemi Pyzdrskiej.
 
Historia utworzenia
Pyzdrskie muzeum powstało z inicjatywy pasjonatów, członków PTTK-u. Muzeum zaczęto organizować przy aprobacie władz partyjnych i z dużą pomocą rodaka z Pyzdr – Ignacego Tłoczka, który był wówczas zastępcą dyrektora Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków w Ministerstwie Kultury i Sztuki w Warszawie. Pierwsza ekspozycja muzealna powstała w domu podcieniowym przy Rynku. Na wystawie zgromadzono eksponaty wypożyczone z Muzeum Narodowego w Poznaniu. W 1975 roku Muzeum Ziemi Pyzdrskiej stało się filią Muzeum Okręgowego w Koninie. Depozyt poznański zastąpiono eksponatami konińskiej placówki. Natomiast po przejęciu muzeum w 1985 roku przez samorząd Gminy i Miasta Pyzdry depozyty zostały zwrócone, a muzeum zaczęło gromadzić własne zbiory.
 
Muzeum przeniesione do nowej siedziby – wschodniego skrzydła klasztoru pofranciszkańskiego – rozpoczęło de facto swą statutową działalność. Refektarz i kuchnię przeznaczono na pomieszczenia muzealne. Jest to jeden z trzech zachowanych z okresu średniowiecza obiektów architektury franciszkańskiej w Wielkopolsce.
 
Eksponaty
W pyzdrskim muzeum zgromadzono interesujące przedmioty, które przyciągają oko zwiedzających. W holu głównym znajduje się ekspozycja kości zwierząt prehistorycznych, które znalezione zostały podczas wydobywania piasku w żwirowniach znajdujących się w pobliżu Warty we wsi Spławie. Najczęstszymi znaleziskami były szczątki mamuta i nosorożca włochatego.
 
Na wystawie umieszczonej w średniowiecznych podziemiach klasztoru zgromadzone zostały eksponaty będące świadectwem najstarszego, sięgającego epoki kamienia osadnictwa pradziejowego okolic Pyzdr. Krzemienne wyroby to ślady łowców paleolitycznych koczujących na południe od miasta – w miejscowości Tarnowa. Na ekspozycji zostały również umieszczone przedmioty z epoki brązu, ślady kultur łużyckich oraz ludów kultury przeworskiej z okresu lateńskiego oraz okresu wpływów rzymskich epoki żelaza.
 
Kolejna ekspozycja dotyczy historii miasta i powiatu pyzdrskiego z wyeksponowaniem repliki armaty, użytej po raz pierwszy w Polsce – w Pyzdrach w 1383 roku. Wystawa ta mieści się w refektarzu – jadalni klasztornej. Sklepione kolebkowo z lunetami wnętrze nosi jeszcze ślady osiemnastowiecznej polichromii. Zaznaczone są dzieje miasta po 1275 roku oraz po najeździe Krzyżackim w 1331 roku. Jest i rok 1863, kiedy to pod Pyzdrami rozegrała się słynna bitwa powstańcza. Ważnym eksponatem i bardzo cenną pamiątką jest sosna powstańcza. Jest to pień drzewa, które rosło w miejscu, gdzie toczyła się bitwa. Drzewo zostało przestrzelone przez kulę armatnią. Jego fragment znajduje się właśnie w muzeum.
 
Eksponat, który jest klamrą dla dziejów tego muzeum to dokument pergaminowy z pieczęcią królewską Zygmunta III Wazy z 1595 roku – przywilej dla kupców i kramarzy z Pyzdr. Okazałe są też monety, m.in. brakteat założyciela miasta – Bolesława Pobożnego oraz Przemysła II, który w 1293 roku nadał Pyzdrom przywilej bicia monety.
 
Ekspozycja etnograficzna znajduje się w dawnym pomieszczeniu kuchni klasztornej. Zgromadzone na wystawie eksponaty to głownie przedmioty i sprzęty codziennego użytku charakterystyczne dla mieszkańców okolicznych wsi.
 
Wystawa w krużgankach muzealnych została poświęcona Franciszkanom w Pyzdrach. Przedmioty w niej zawarte są znaleziskami archeologicznymi z prac remontowo – konserwatorskich prowadzonych w krużgankach i latrynie klasztornej. Na ścianach krużganka znajduje się zespół 18 malowideł wykonanych w latach 30-tych XVIII wieku przez franciszkanina Adama Swacha.

[źródło: https://www.pyzdry.pl/461,historia-utworzenia-eksponaty]
Skip to content