Muzeum Leśnictwa

Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie jest utworzoną i prowadzoną przez Lasy Państwowe jednostką organizacyjną szczególną, jedną z siedmiu, których zasięg działania w ramach Lasów Państwowych obejmuje teren całej Polski. Jego powstanie było ukoronowaniem starań i realizacją postulatów utworzenia muzeum leśnictwa, które pojawiały się w środowisku Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego od końca XIX wieku. Ośrodek Kultury Leśnej, choć pod różnymi nazwami, różnie ulokowany w strukturze Lasów Państwowych i w różnych ramach organizacyjnych funkcjonujący, działa na terenie Gołuchowa (powiat pleszewski, województwo wielkopolskie) od 1972 roku, a jego bezpośrednich początków należy szukać cztery lata wcześniej w Krakowie, gdzie muzeum leśnictwa miało swoją pierwszą siedzibę, w poczynaniach między innymi dr. inż. Stanisława Fiołka, pełnomocnika ministra ds. utworzenia muzeum. Swą działalność Ośrodek prowadzi w odrestaurowanych staraniem Lasów Państwowych budynkach dawnej rezydencji książąt Czartoryskich – znajdujących się na terenie zabytkowego parku-arboretum założonego w 2 połowie XIX wieku przez ówczesnego właściciela, Jana Działyńskiego, męża Izabelli Czartoryskiej – a także w obiektach gospodarczych majątku. Są to: Oficyna – dawny pałac Czartoryskich, zespół budynków tzw. Dybula, zespół budynków podworskich – dawnych obór, stajni i powozowni, wydzielone przestrzenie w pobliżu Pokazowej Zagrody Zwierząt, powierzchnia przy obiektach osady Dybul oraz powierzchnia pomiędzy zabudowaniami podworskimi – były majdan.

Cele, jakie twórcy postawili przed OKL-em, formułują m.in.: Zarządzenie nr 26 naczelnego dyrektora LP z dn. 15 grudnia 1986 r. ws. utworzenia Ośrodka Kultury Leśnej w Gołuchowie oraz Zarządzenie nr 74 DGLP z dn. 18 września 2002 roku, § 5, pkt 1: „Do zadań Ośrodka należy: 1) ochrona dziedzictwa leśnictwa polskiego, w tym prowadzenie działalności w zakresie muzealnictwa leśnego.”

1. Zbiory techniczne z kolekcjami pił, pilarek, siekier, narzędzi mierniczych, pługów, siewników, maszyn i samochodów związanych z transportem, urządzeń służących do przemysłowej obróbki drewna, przedmiotów ochrony osobistej i innych.
2. Zbiory przyrodnicze: kolekcje owadów leśnych, ptaków leśnych, ssaków leśnych, zielniki w tym najstarsze polskie zielniki.
3. Zbiory etnograficzne: zbiory związane z pasiecznictwem i pszczelarstwem.
4. Zbiory sztuki współczesnej: zbiory grafiki, malarstwa, rzeźby, hyloplastyki, intarsji, korzenioplastyki.
5. Zbiory z zakresu historii leśnictwa: zbiory map XIX i XX wiek, zbiory przedmiotów osobistych stanowiących wyposażenie kancelarii i gabinetów osób pracujących na rzecz lasów na ziemiach polskich, zbiory archiwalne – przede wszystkim spuścizny.
6. Zbiory biblioteczne – biblioteka ma charakter zbioru specjalistycznego i obejmuje dzieła z zakresu leśnictwa w okresie od XVIII wieku do współczesności.